Merhaba. 30 Ekim İzmir depreminde bir çok kişinin vefatından ve bir çok kişinin yaralanmasından dolayı derin bir elem içerisindeyiz. Fakat bu acı olay bize gösterdi ki; yıllardır deprem üzerine aldığımız eğitimler, yetkililerin bahsettiği önlemler hâlen daha alınmamakta ve deprem hayatımızın bir gerçeği değilmişcesine davranılmakta. Bir de depremin insan davranışlarına bağlı olarak geliştiğine inanan, onlarca insanın acısını bir kenara bırakıp depremin mizahını yapan kitleler olduğunu gördükçe üzüntümüz katlanıyor. Bu yazıda depremin aslında neden olduğunu, depremde nelerin öldürdüğünü; deprem öncesinde, deprem anında ve deprem sonrasında neler yapılabileceğini ve depremin bıraktığı psikolojik hasarın nasıl tedavi edilebileceğini araştırıp bir metin haline getirdim.
DEPREM NEDİR ?
Yerkabuğu içindeki kırılmalar nedeniyle ani olarak ortaya çıkan titreşimlerin dalgalar halinde yayılarak geçtikleri ortamları ve yeryüzeyini sarsma olayına “DEPREM” denir.
DEPREMDE CAN VE MAL KAYBINA SEBEP OLAN ETMENLER
-Büyükşehirlerde Kontrolsüz ve Hızlı Büyüme: Türkiye’de 1950’lerden sonra sanayileşmeye bağlı olarak kırdan kente doğru bir iç göç başlamış, aşırı göç alan kentlerde yaşanan kontrolsüz ve hızlı büyümeye bağlı olarak depreme karşı dayanıksız yapıların ve
kentlerin oluşmasına neden olmuştur.
-Deprem Bilinci: Halkın depreme karşı hazırlık ve duyarlılık konusunda yeteri kadar bilinçlenmemiş olması kayıpları
arttırmaktadır. Barem araştırma şirketinin 1999 Kocaeli depreminden on iki yıl sonra yaptığı araştırmaya göre; temsili olarak görüşülen 1021 kişinin; her on kişiden yedisinin deprem için özel bir hazırlık yapmadığını, % 52’sinin oturduğu evin
depreme dayanıklı olduğunu düşündüğünü, % 71’inin depremden korunmak için hiç bir şey yapmadığını ifade etmiştir.
-Planlandığı deprem standardının sağlanmaması, denetim sorunu,
zemin etüdüne gereken özenin gösterilmemiş olması gibi etmenler de depremlerde büyük ölçüde can ve mal kaybına sebep olmaktadır.
OLASI BİR DEPREME KARŞI ALINMASI GEREKEN TEDBİRLER
Türkiye deprem kuşağında olan bir ülke olduğu için her an deprem olabilirmiş gibi depreme hazırlıklı olmalıyız. Evimizde mutlaka bir deprem çantası bulunmalı ve deprem olduğunda güvende olan bireylerin iletişime geçebilmesi için kullanılacak yöntemler veyahut toplanacakları bölgelerin belirlenmiş olması gerekir. Acıdır ki az önce saydıklarımın hepsini ilk okuldan bu zamana yılın belirli dönemlerinde öğrendik. Fakat ne kadarımızın uyguladığını acı kayıplarla görmüş bulunmaktayız. Depremin maalesef ki şakası olmaz ve geri dönüşü de olmaz. Bu yüzden elimizden gelen önlemleri almalıyız. Bu önlemler;
-Yerleşim bölgeleri titizlikle belirlenmelidir. Kaygan ve ovalık bölgeler iskana açılmamalıdır. Konutlar gevşek toprağa sahip meyilli arazilere yapılmamalıdır.
-Yapılar deprem etkilerine karşı dayanıklı inşa edilmelidir. (Yapı Tekniğine ve İnşaat Yönetmeliğine uygun olarak)
-İmar planında konuta ayrılmış yerler dışındaki yerlere ev ve bina yapılmamalıdır.
-Dik yarların yakınına, dik boğaz ve vadilerin içine bina yapılmamalıdır.
-Çok kar yağan ve çığ gelen yamaçlarda bina yapılmamalıdır.
-Mevcut binaların dayanıklılıkları artırılmalıdır.
-Konutlara deprem sigortası yaptırılmalıdır.
Bu önlemlerin yanı sıra, yapısal olamayan, yani binadan değil de eşyalardan kaynaklanacak hasarlardan korunmak için günlük kullandığımız eşyalarımızın ev içerisine yerleştirilmesinde aşağıda sayılan önlemleri almalıyız:
-Dolap üzerine konulan eşya ve büro malzemeleri kayarak düşmelerini önlemek için plastik tutucu malzeme veya yapıştırıcılarla sabitlenmelidir.
-Soba ve diğer ısıtıcılar sağlam malzemelerle duvara veya yere sabitlenmelidir.
-Dolaplar ve devrilebilecek benzeri eşyalar birbirine ve duvara sabitlenmelidir. Eğer sabitlenen eşya ve duvar arasında boşluk kalıyorsa, çarpma etkisini düşürmek için araya bir dolgu malzemesi konulmalıdır.
-Tavan ve duvara asılan avize, klima vb. cihazlar bulundukları yere ağırlıklarını taşıyacak şekilde, duvar ve pencerelerden yeterince uzağa ve kanca ile asılmalıdır.
-İçinde ağır eşyalar bulunan dolap kapakları mekanik kilitler takılarak sıkıca kapalı kalmaları sağlanmalı.
-Gaz kaçağı ve yangına karşı, gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatik hale getirilmelidir.
-Binadan acilen çıkmak için kullanılacak yollardaki tehlikeler ortadan kaldırılmalı, bu yollar işaretlenmeli, çıkışı engelleyebilecek eşyalar çıkış yolu üzerinden kaldırılmalıdır.
-Geniş çıkış yolları oluşturulmalıdır. Dışa doğru açılan kapılar kullanılmalı, acil çıkış kapıları kilitli olmamalıdır. Acil çıkışlar aydınlatılmalıdır.
-Karyolalar pencerenin ve üzerine devrilebilecek ağır dolapların yanına konulmamalı, karyolanın üzerinde ağır eşya olan raf bulundurulmamalıdır.
-Önemli evraklar (kimlik kartları, tapu, sigorta belgeleri, sağlık karnesi, diplomalar, pasaport, banka cüzdanı vb.) kopyaları hazırlanarak su geçirmeyecek bir şekilde saklanmalı, ayrıca bu evrakların bir örneği de bölge dışı bağlantı kişisinde bulunmalıdır.
-Binalarda asansörlerin kapı yanlarına “Deprem Sırasında Kullanılmaz” levhası asılmalıdır.
DEPREM ANINDA YAPILMASI GEREKENLER
-İlk ve en önemli maddemiz kesinlikle sakin olmanız. Her ne kadar bunu söylemek kolay uygulamak ise bir o kadar zor olsa da soğukkanlılık hayat kurtarır.
-Bina çıkışına çok yakın değilseniz, bina içinde kalın
-Bina içinde iseniz deprem sırasında sakin olup, paniğe kapılmayın, cesaretinizi toplayın ve
güvenli bir yerde sarsıntının geçmesini bekleyin
-Sağa sola koşturmadan, çömelin ya da döşemeye yatın
-Asla balkona, merdiven arasına ve asansöre gitmeyin
-Sağlam bir masa, sıra, mobilya veya kapı kasasının altına girin ve başınızı koruyun
-Pozisyonunuzu sallantı duruncaya kadar değiştirmeyin
-Tiyatro, okul, sinema, büro gibi kalabalık yerlerde iseniz, kesinlikle merdivenlere, asansörlere
koşmayın
-Kendinizi koltuk, sıra gibi yerlerde korumaya alın, sakin olun ve başkalarını da aynı
şekilde davranmaya davet edin
-Bina dışında iseniz binalardan dökülecek yıkıntılar ve camlardan, elektrik ve direk tellerinden
uzakta güvenli bir yerde depremin durmasını bekleyin-
Araç kullanıyorsanız bulunduğunuz yer eğer güvenli ise durun ve araç içinde kalın
-Normal trafikten olabildiğince uzaklaşın
Köprüler, üst geçitler, tünellerden uzak durun
-Eğer mümkünse ağaçlar, direkler, enerji nakil hatlarından uzakta kalın.
DEPREM SONRASI YAPILMASI GEREKENLER
-Burada da ilk maddemiz kesinlikle sakin olmamız ve öncelikle kendi emniyetimizi sağlamamız.
-Çevreniz ve kendi emniyetinizden emin olduktan sonra binayı terk edin.
-Elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın, soba ve ısıtıcıları söndürün.
-Afet ve acil durum çantanızı alarak toplanma alanına gidin.
-Deprem sonrası yardıma ihtiyaç duyabilecek bebek, çocuk, yaşlı, engelli ve hamilelere destek olmaya çalışın.
-Yıkıntılara ve enkazlara kesinlikle girmeyin. Yapacağınız yanlış bir hareket hem size hem de yıkıntı altındaki bir kimseye zarar verebilir ve yetkililerin işini yapmasını engeller.
DEPREM SONRASI PSİKOLOJİK SÜREÇ
Depremler bizden aldıklarıyla, bize kattıklarıyla çok büyük öneme sahip bir doğa olayı. Etkisini atlatmak her yaş grubundan insan için çeşitli zorlukları barındırmakta. Bazen günlerce rüyanızda o anı tekrar tekrar yaşadığınızı görebilirsiniz.
Depremden sonra psikolojik tedavi almak bu süreci atlatmanızda ve bu sürecin etkisini bir nebze azaltmanızda mutlaka yardımcı olacaktır.
Ayrıca hobi edinmek, yoga yapmak, meditasyon yapmak yani kısacası size kendinizi iyi hissettirecek şeyler yapmak da psikolojik olarak aldığınız hasarı tedavi etmenizde yardımcı olacak bir yöntem.
Deprem hakkında detaylı bilgi edinmek için www.afad.gov.tr sayfasını ziyaret edebilirsiniz.
Tekrardan depremlerde hayatını yitirmiş vatandaşlara Allah’tan rahmet diliyoruz ve yakınlarına başsağlığı ve sabır diliyoruz. Gereken önlemlerin devlet ve bireyler tarafından alınması ve acı haberlerin azalması umuduyla yazımı sonlandırıyorum. Kendinize iyi bakın.
Kaynakça:
Bir cevap yazın